Wij zijn zorgverlener voor zorgverzekeraars

HOE HET BEGON

Kappers in Nijmegen 26
Oud kapper Herman Stal al jarenlang bezig is met historisch onderzoek naar zijn beroepsgroep in onze stad Nijmegen. In eigen beheer heeft hij al een paar deelpublikaties over deze materie gemaakt. Om deze informatie aan een breed (Nijmeegs) publiek kenbaar te maken hebben we Herman Stal bereid gevonden om zijn onderzoeksresultaten te publiceren op Noviomagus.nl. Zijn artikelen beogen een bedrijfshistorisch beeld te geven van deze beroepsgroep in onze stad, ze beschrijven de Nijmeegse kappers zelf, de technieken, materialen en instrumenten die ze gebruikten en de omgeving waarin ze opereerden. Naast Herman Stal's artikelen vindt u op deze pagina een door Sjaak Rutten ingescande verzameling van ca. 90 scans van oude kapperadvertenties. Uw reacties op deze bedrijfshistorische gastredactiepagina worden zeer gewaardeerd.

Hierbij de zes-en-twintigste, laatste, aflevering:

Kapsalon de Vos
Ik ben de serie van de Nijmeegse kappers begonnen omdat ik wilde weten wie de eerste kapper was die belangstelling had voor de haarmode van de vrouw. Tot dan toe was het de barbier die scheren hoog in het vaandel droeg.
We weten nu dat het Donckerwolcke was, een Fransman, die zich in 1839 vestigde in Nijmegen, niet als baardscheerder maar als Coiffeur. Aan het einde van de 19e eeuw kwamen de gecombineerde salons van kappers met o.a. Scheerder, van Norden en Migchels. Halfweg de 20e eeuw is er weer zo’n moment dat er veranderingen zijn binnen de kapperswereld; hij wordt naast de modebewuste kapper ook ondernemer, soms met meerdere filialen. De haarmode wordt belangrijk en de Parijse haarmode is in. Het zijn niet alleen de kappers die voorop lopen met haarmode en ondernemerschap, het zijn ook kapsters die een eigen dames- of gecombineerde salon beginnen. 

Daarom voor mijn laatste aflevering een kapper die naast dochters, ook twee zonen in het kappersvak bracht. De oudste zoon Ton gebruikte naast vakkennis (creativiteit) zijn talenten voor goed ondernemerschap, terwijl Jan jr. zich specialiseerde in het herenvak waar sfeer belangrijk is. Daarnaast is muziek zijn grootste passie. De herensalon voert hij onder de naam "Men’s Barber " .


Foto: Kapsalon Jan de Vos sr. herenkapper Wolfkuilseweg 92, vanaf 1938 tot ?
Met drie generaties: vlnr. Jan de Vos sr., zoon Ton, kleinzoon Maurice, zoon Jan jr. en kleindochter Patricia.

Jan de Vos, geboren in 1916, gaat als hij 14 is op zoek naar werk, met de boodschap van zijn vader die bij de Ned. Spoorwegen werkt; "alles beter dan een blauwe overall". 

Maar het vinden van werk is zorgelijk in die jaren en er is nog geen zicht op verbetering, dus greep hij met beide handen de mogelijkheid aan om als leerling in het herenvak te beginnen bij barbier Heinz Hoffman.

In eerste instantie verdiende hij er niets, wat zeg ik niets? Hij moest nog f 2.50 in de week meebrengen. Alhoewel het geen prettige werkgever was heeft hij daar toch veel geleerd vertelde hij.

Maar het ging Jan niet snel genoeg vooral omdat hij karweitjes op moest knappen die niet bij het vak hoorde zoals de post overhandigen ook al zat de baas op het toilet, dus zocht hij een andere baas. Hij werkte achtereenvolgens bij kapper Herkenraeth, J. van den Berg in de Jodengas, Langezaal aan de Dommer van Poldersveldtweg en als laatste, kapper Vink uit de Lange Hezelstraat. Hier blijft hij enkele jaren en leert behalve het herenvak ook pruiken maken. Voor het knopen van enkele haartjes op tule had hij geen geduld en werd vervolgens aan het trenzen gezet.

Trenzen

Binnen het bedrijf leerde men het vak en wilde je meer, dan gebeurde dit op de avond bij een patroon die zich had gespecialiseerd in b.v. het damesvak. Zo ging Jan na zijn werk naar H. S. van Hulst in de Van Schevichavestraat en kreeg daar les in het dameskappen. 
Foto: Jan bij kapper Vink. 

Hij neemt ontslag bij kapper Vink en start zijn herensalon aan de Wolfskuilseweg. De opening is op 15 augustus 1938, hij is dan 22 jaar en vol goede moed dat het hem zal lukken. De huur die hij op moest brengen was f 5.75 per week.

Tekening: Wolfskuilseweg 92, 1948
De herensalon was aan de achterkant van het pand en zijn vrouw hielp de eerste jaren zoveel als mogelijk met inzepen, afrekenen en het vegen van de vloer. Omdat hij vond dat de prijs van 25 cent te laag was voor het knippen, evenals 15 cent voor het scheren, ging hij naar zijn twee andere collega’s in de straat om gezamenlijk tot een betere prijs te kunnen komen. Beide behandelingen zouden dan met een stuiver omhoog moeten. Maar toen de klanten van de beide collega’s protesteerden ging de verhoging niet door. De klanten van Jan moesten er wel aan geloven wat hem tot een flinke omzetdaling kwam te staan. Maar na verloop van tijd kwam gelukkig het herstel. De zaterdag was de drukste dag van de week, er werd begonnen om 7 uur ‘s morgens en doorgewerkt tot elf uur in de avond. 
Zijn vrouw was in het begin zijn trouwe hulp totdat er kinderen kwamen die verzorging nodig hadden. Er blijft ze in het begin weinig gespaard, want Jan krijgt longontsteking en kan 9 maanden niet werken. Al snel blijven de klanten weg en lopen de inkomsten terug naar nul, en moeten ze leven van een uitkering van 18 gulden in de week.
Na deze moeilijke periode komt toch weer een betere tijd wanneer hij met hart en ziel zijn klantenkring weer op peil brengt. Dan komen de kinderen in de zaak, Ton is al snel gewonnen en krijgt de eerste lessen in het herenvak van zijn vader. Jan sr gaat zijn kapsalon uitbreiden met een damessalon wat ten koste gaat van de woonruimte.

Foto: De damessalon na de uitbreiding in…..
Aan de voorkant komt de damessalon en de herensalon blijft aan de achterzijde. Riet is de volgende die in de zaak komt werken in de damessalon.Later volgt ook Ger en nog later Jan jr. maar die kiest voor het herenvak. Uiteindelijk belandt ook de jongste dochter Elma in het kappersvak.

De zaak vraagt om uitbreiding en die ruimte wordt gevonden door de verhuizing naar de Weurtseweg onder de naam "RITONJA " naar Riet, Ton en Jan. De zaak in de Wolfskuilseweg blijft bestaan. Ton en Jan krijgen ieder een eigen afdeling, Ton de dames en Jan de herensalon en Jan sr. trekt zich terug uit de zaak. Naast het werken in de salon is ook het wedstrijdwerk hun niet vreemd en vooral bij de dameskapsels werd er druk gescoord. 
Ton merkt dat er meer mogelijk is binnen het kappersvak en werkt met meerdere filialen, het worden er vijf waar evenwel goed geschoold personeel voor nodig was. Het waren de oefenavonden die hier veel toe bij droegen. Daarnaast is er de opkomst van haarwerk of te wel haaraanvulling, en ook daar ziet hij wel brood in, samen met vertrouwd personeel. In het begin werden de pruiken gemaakt van natuurlijke haarsoorten, maar de gebruiker/ster moest vaak, al snel een nieuwe pruik aanschaffen omdat kwaliteit van de pruik evenals de kleur terugliepen. De oplossing vond hij in het gebruik van Cyberhair. Deze haarsoort had als voordeel, meer dan het natuurlijke haar, de eigenschappen van natuurlijk haar te kunnen benaderen. 
Ton kijkt terug op vijf filialen en een daarvan,

Hengstdalseweg 36, zal mogelijk door de derde generatie worden voortgezet.

Jan jr. neemt de beslissing om speciaal het herenvak uit te gaan oefenen, hij heeft daardoor minder werkruimte nodig en door persoonlijke bediening ook een direct contact met de klant. Op 21 jarige leeftijd start hij zijn eigen zaak onder de naam "Herenkapsalon "RITONJA” eveneens op de Weurtseweg. Nadat hij 32 jaar zijn vak vanaf die locatie heeft uitgevoerd krijgt hij de mogelijkheid een nog betere uitstraling van zijn bedrijf tot stand te brengen en komt terecht op de hoek van de Lange Hezelstraat en de Nieuwe Marktstraat. Een prachtig pand dat de sfeer in zich heeft van Oud Nijmegen.

De kapsalon staat bekend als "Jan de Vos Men’s Barber " en ook de inrichting laat ons denken aan vele jaren terug toen de kapper van nu de barbier was van toen, alleen staat nu een perfect kapsel centraal waarbij het scheren een bijzaak wordt.

Foto: Lange Hezelstraat 137a
Daarnaast geeft de inrichting weer, dat waar hij zich prettig bij voelt, hij is een echte Nijmegenaar en aan de muur hangen de nodige herinneringen van oud Nijmegen en niet te vergeten de vitrine met kappersmateriaal uit de oude doos. Kijken we achterom dan blijkt hij ook nog kan schilderen. Jan de Vos gaat het nu wat rustiger aandoen, maar een van de oudste herenkapsalons in Nijmegen is puur nostalgie, waardoor het toch wennen zal zijn als hij er niet meer is. 

De derde generatie, Maurice en zijn partner Anita, willen graag verder gaan met het moederbedrijf aan de Wolfskuilseweg om daarnaast ook de zaak aan de Hengstdalseweg te blijven runnen, om voor alles de naam " De Vos " voort te zetten, wellicht voor de vierde generatie.


Foto: Ton de Vos Hairstylist aan de Hengstdalseweg
Dit was mijn laatste verhaal in de serie "Kappers in Nijmegen” en wil ik graag het stokje doorgeven aan de volgende generatie. Mocht ik nog iets van vroeger vinden wat de moeite waard is om door te geven, dan zult U me zeker op Noviomagus.nl tegenkomen.

© Herman Stal, Nijmegen, oktober 2009